Communiceren op het juiste niveau
Als je iets wil vertellen, uitleggen of delen, schrijf je een tekst en daarbij zorg je ervoor dat deze is geschreven op B1 niveau, toch? Want dat is begrijpelijk voor 80% van de inwoners van Nederland. De groeiende focus op het gebied van toegankelijk schrijven vind ik super. Maar of B1 teksten nu altijd de oplossing zijn om je boodschap duidelijk over te brengen? Dat denk ik niet.
Basisprincipes van B1
In overheidscommunicatie, bij verzekeraars en veel andere instanties werken ze aan het schrijven op B1 niveau. Een mooi streven, want het helpt vaak om jargon los te laten en de lezer meer centraal te zetten. Maar wat houdt schrijven op B1 niveau eigenlijk in?
Je zorgt voor:
- een logische opbouw en indeling van je tekst (hoofdstukken, alinea’s, tussenkopjes)
- overzichtelijke, korte zinnen
- duidelijke verbanden tussen alinea’s en tussen zinnen
- actief taalgebruik, dus niet worden, zullen, kunnen, als dat kan 🙂
- gewone woorden die aansluiten bij het normale taalgebruik
Klinkt dit je bekend in de oren? Dat is niet gek, want dit zijn al jarenlang de basisprincipes van communicatiehandboeken en schrijfcursussen overal. Nu hebben we een nieuwe noemer om deze (zeker heel nuttige) aanwijzingen onder te scharen. En nieuwe cursussen om te doen en tools om te verkopen.
En hoe was het bedoeld?
Op B1 niveau begrijpt dus - in theorie - 80% van de lezers je tekst. Maar is dit wel hoe dit taalniveau ooit is bedoeld? B1 is een niveau binnen het Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen (ERK). Het ERK gaat van A1 (heel eenvoudig, basis, denk aan Nijntje boekjes). Tot C2 (supercomplex, denk aan wetenschappelijke artikelen). Eigenlijk is het een indicatie van het niveau waarop je een (vreemde) taal beheerst, in termen van lezen, luisteren, schrijven, spreken en gesprekken voeren. Het zegt dus maar weinig over het begrijpen van teksten. Alle schrijfcursussen, tools, instructies, en adviezen om op B1 niveau te schrijven zijn niet per se slecht. Ze leiden namelijk vaak naar een meer toegankelijke tekst, maar ze zijn ook zeker niet heilig.
Doelgroepgericht schrijven
Wat echt belangrijk is, is dat je denkt vanuit je doelgroep. Wat willen ze lezen? Wat moeten ze lezen? Wat wil je dat ze doen na het lezen en wat hebben ze daarvoor nodig? En juist die focus op doelgroep mist soms alsnog bij de gerichtheid op B1 schrijven. Als het namelijk je grootste doel wordt om allemaal groene balkjes te krijgen in je B1 test tool, heb je misschien toch niet genoeg aan je doelgroep gedacht.
Want ben je een tandarts en schrijf je in een vakblad over hoe je die ene behandeling opnieuw hebt uitgevonden, dan moet je dat lekker in jargon doen. Dat is precies wat je doelgroep wil lezen, en ook goed begrijpt. Maar wil je een patiënt informeren over wat die behandeling precies inhoudt en dat hij daarna z’n tanden een dag niet mag poetsen is een ander verhaal… Dan wil je hem begeleiden door het proces heen, dat vraagt om een andere vorm van communicatie.
Soms kom je dan uit op een toegankelijke tekst, soms heb je juist afbeeldingen nodig of gebruik je juist weer een hele andere manier om te communiceren. Misschien een infographic, animatie of een lijstje. En daar zit - wat ons betreft - precies de crux. Want hoe makkelijk het ook is om lappen tekst (zelfs op B1 niveau) te schrijven, dat is echt niet altijd wat de ontvanger nodig heeft, ongeacht hun taalniveau
Wat echt belangrijk is, is dat je jouw doelgroep kunt bereiken en jezelf begrijpelijk maakt bij hen. Denk na over wat ze nodig hebben en pas je communicatie daarop aan. Hopelijk was deze blogtekst een geschikte manier om de boodschap over te brengen.
Keep reading
In deze blog lees je meer over interactieve sessies en waarom wij ze zo graag inzetten.
